IZJAVA Ombudsmana Republike Azerbejdžan povodom obilježavanja 31. marta - Dana genocida nad Azerbejdžancima

U Republici Azerbejdžan se 31. mart obilježava kad Dan genocida u znak sjećanja na krvavi masakr počinjen nad Azerbejdžancima u martu 1918.

Genocid počinjen nad Azerbejdžancima u martu i aprilu 1918. godine od strane armenskih nacionalista smatra se jednom od najkrvavijih stranica u historiji koja se odnosi na politiku etničkog čišćenja.

Oružane armenske snage Dašnak i njihove pristalice počinile su genocid nad azerbejdžanskim narodom, usljed čega je stradalo desetina hiljada civila zbog svoje etničke pripadnosti i vjere. Masovni zločini izvršeni su u gradu Bakuu, različitim regijama Bakuške gubernije i drugim mjestima, između ostalih u gradovima Šamahi , Guba, Hačmaz, Lankaran, Hadžigabul, Saljan, Kurdamir. Naseljena područja, spomenici kulture, džamije i groblja brutalno su uništeni. Mnoge drevne građevine, uključujući zgradu „Ismailiyya“, koja predstavlja jedan od najljepših spomenika arhitekture u Bakuu, novinske kuće „Achig Soz“, „Kaspi“ i „Baku“, kao i mnoga svetišta uništena su u artiljerijskim napadima, minaret Tazapir džamije teško je oštećen, dok je drevna Džuma džamija u Šamahiju  zapaljena.

Masovno uništavanje i pljačka koji su započeti u provinciji Baku nastavili su se kasnije u Karabahu, Zangazuru, Nahčivanu, Iravanu, Gojči i drugim regijama. Desetine hiljada Azerbejdžanaca postale su žrtve masovnih zločina koje su počinili Armeni. Dašnjaci su uništili, spalili i opljačkali 110 sela u Šamahiju, 167 u Gubi, preko 150 u Karabahu, 115 u provincijama Zangazur i 98 u oblasti Karsa. Nevini ljudi, uključujući žene, djecu i starce, zvjerski su ubijeni. Osim toga, uništeno je 199 sela u gradu Iravan, koji je bio historijska teritorija Azerbejdžana, a 132.000 Azerbejdžanaca je nemilosrdno ubijeno.

Predsjedničkom uredbom od 26. marta 1998. godine, „O genocidu nad Azerbejdžanima“, genocid nad Azerbejdžancima koji su počinili Armeni zadobio je političku i pravnu ocjenu, zbog čega se 31. mart svake godine obilježava kao „Dan genocida nad Azerbejdžancima“.

U posljednjih nekoliko godina prikupljeno je mnogo novih činjenica i dokaznih dokumenata. Zahvaljujući mnogim istraživanjima koja su sprovedena u skorije vrijeme u gradu Guba otkrivena je masovna grobnica. Memorijalni kompleks genocida Guba, koji je izgrađen na ovom mjestu, vizualno odražava vandalizam Armena protiv nevinih Azerbejdžanaca.

Pokolj desetina hiljada civila 1918. godine na etničkoj i vjerskoj osnovi, planirano i postupno izvršenje ovih krivičnih djela, kao i sprovođenje takvih zločina u raznim dijelovima Azerbejdžana, moraju se tumačiti kao zločin genocida.

Rezolucija Generalne skupštine UN-a 96 (I) od 11. decembra 1946, ukazuje da se genocid odnosi na uskraćivanje prava na postojanje čitavih ljudskih grupa, na isti način kao što je ubistvo uskraćivanje prava na život individualnim ljudskim bićima. Prema Konvenciji o sprečavanju i kažnjavanju zločina genocida, usvojenoj Rezolucijom 260 (III) od strane Generalne skupštine UN-a 9. decembra 1948. godine, genocid označava svako djelo počinjeno s namjerom da se u cijelosti ili djelomično uništi jedna nacionalna, etnička, rasna ili vjerska grupa.

Nažalost, genocid počinjen nad Azerbejdžancima 1918. godine još uvijek nije dobio svoju političku i pravnu potvrdu na međunarodnom nivou.

Ravnodušnost koju je međunarodna zajednica pokazala prema zločinima genocida nad jednom nacijom, do kojih je dovela politika bazirana na govoru mržnje koja se vodila stoljećima, kao i neuspjeh da se počinioci privedu pravdi, može prouzrokovati razvoj sindroma nekažnjivosti i izazivanje novih zločina i široko rasprostranjeno kršenja ljudskih prava.

Pozivamo svjetsku zajednicu i međunarodne organizacije da prestanu sa prećutkivanjem počinjenog genocida nad Azerbejdžancima 1918. godine, koji je zločin protiv čovječnosti, da prepoznaju ovaj gnusni zločin kao čin genocida na međunarodnom nivou i da pokažu odlučnost i pravednost, bez dvostrukih standarda, vodeći se isključivo normama i principima međunarodnog prava.

Sabina Alijeva

Povjerenica za ljudska prava (Ombudsman) Republike Azerbejdžan

26.mart 2021.

Izjava je upućena generalnom sekretaru UN-a, Vijeću sigurnosti UN-a, Uredu visokog povjerenika UN-a za ljudska prava, Uredu visokog povjerenika UN-a za izbjeglice, Vijeću UN-a za ljudska prava, Dječjem fondu Ujedinjenih nacija, Organizaciji za obrazovanje, nauku i obrazovanje UN-a, Evropskoj uniji, Vijeće Evrope, Organizaciji za evropsku sigurnost i suradnju, Međunarodnoj i evropskoj instituciji ombudsmana, Azijskom udruženju ombudsmana, Organizaciji za islamsku suradnju i Udruzi ombudsmana država članica, Nezavisnoj stalnoj komisiji za ljudska prava Organizacije za islamsku saradnju, Evropskoj mreži ombudsmana za djecu, Međunarodnom mirovnom uredu, različitim ombudsmanima i državnim institucijama za ljudska prava, ambasadama Republike Azerbejdžan u stranim zemljama i stranim ambasadama u Azerbejdžanu, kao i azerbejdžanskoj dijaspori.